Βαγγέλης και Βασίλης. Γεροβασιλείου και Τσακτσαρλής. Αμφότεροι κατάγονται από την Επανομή Θεσσαλονίκης, σπούδασαν στο ίδιο Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα (Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης), συνέχισαν τις σπουδές οινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Bordeaux και δούλεψαν ως chief oenologists σε εμβληματικά οινοποιεία στην Ελλάδα. Ο Γεροβασιλείου στο Κτήμα Πόρτο Καρράς ανακαλύπτοντας τη δυναμική της Μαλαγουζιάς, του Λημνιού και άλλων σπάνιων ποικιλιών και ο Τσακτσαρλής στο Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη, βάζοντας για χρόνια την υπογραφή του στον αξεπέραστο Αμέθυστο. Ο Τσαρτσακλής υπήρξε και μαθητής του Γεροβασιλείου τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, δουλεύοντας μαζί του πριν προσχωρήσει στο Κτήμα Λαζαρίδη.
Με τόσες κοινές καταβολές και πορεία στη ζωή, θα ήταν πραγματικά περίεργο αν δεν δημιουργούσαν κάτι μαζί. Και αυτό το κάτι έλαβε σάρκα και οστά το 2001, όταν οι δύο συνέταιροι δημιούργησαν το –πασίγνωστο σήμερα- Κτήμα Βιβλία Χώρα στο Κοκκινοχώρι Καβάλας.
Το Κτήμα Βιβλία Χώρα αποτελεί ένα μοναδικό case study στο χώρο του ελληνικού κρασιού, καθώς μέσα σε ελάχιστα χρόνια από την ίδρυσή του εδραιώθηκε με τρόπο πρωτόγνωρο στο μυαλό και τη συνείδηση των Ελλήνων καταναλωτών, ενώ έχει καθιερωθεί ως μια σταθερή, ποιοτική και διαχρονική επιλογή ανάμεσα στους επαγγελματίες της εστίασης οι οποίοι ‘ησυχάζουν’ τοποθετώντας τα κρασιά του Κτήματος στις λίστες τους. Η ετήσια παραγωγή των 550.000 φιαλών καταναλώνεται κυρίως στην ελληνική επικράτεια, με το 25% της παραγωγής να εξάγεται.
Το εμπνευσμένο αλλά και εμπορικά επιτυχημένο όνομα «Βιβλία Χώρα» πρότεινε η σπουδαία Ελληνίδα Χημικός-Οινολόγος Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα η οποία ανέφερε ότι το κρασί της περιοχής στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Βίβλινος Οίνος» και η ευρύτερη περιοχή «Βιβλία Χώρα». Τα αμπέλια βρίσκονται στις νότιες πλαγιές του Παγγαίου Όρους σε υψόμετρο 380 μέτρων παρέχοντας στα σταφύλια χαμηλές θερμοκρασίες και φινέτσα, ενώ η συνεχής θαλάσσια αύρα που έρχεται από τον Στρυμονικό κόλπο στα Νότια αποτρέπει τις ασθένειες και τις ακραίες θερμοκρασίες. Ταυτόχρονα, η μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας (τον Αύγουστο η θερμοκρασία κινείται από 35⁰ C την ημέρα έως 18⁰ C τη νύχτα) συντελεί στην αργή ωρίμανση των σταφυλιών και συνεπώς στην ιδανική αρωματική τους έκφραση. Όλα τα παραπάνω, μαζί με το πετρώδες και σχετικά άγονο έδαφος συμπληρώνουν μια ιδανική καλλιεργητική συγκυρία.
Το πιο γνωστό κρασί του οινοποιείου είναι αδιαμφισβήτητα το Κτήμα Βιβλία Χώρα λευκό. Ας μην ξεχνάμε ότι ενώ στην παγκόσμια αγορά κρασιού το στυλ του Νεοζηλανδέζικου Sauvignon Blanc (τροπικά φρούτα, mango, grapefruit, κομμένο γρασίδι, ανανάς) είναι πλήρως διαδεδομένο και αγαπητό, στο ευρύ ελληνικό κοινό παρέμενε άγνωστο μέχρι να εμφανιστεί το Κτήμα Βιβλία Χώρα λευκό, με επιπλέον νεύρο και δομή από τη συμβολή του Ασύρτικου. Από τότε που εμφανίστηκε όμως, ο Έλληνας το ερωτεύτηκε παράφορα, και αποτελεί για αυτόν σημείο αναφοράς και χαρακτηριστικό δείγμα τραγανότητας, δροσιάς, και τροπικότητας.
Το Κτήμα Βιβλία Χώρα συλλέγει την πρώτη ύλη αποκλειστικά από ιδιόκτητους αμπελώνες έκτασης περίπου 480 στρεμμάτων. Έχει επιλέξει να βασίσει τα χαρμάνια του σε διάσημες γαλλικές ποικιλίες: Sauvignon Blanc, Semillon, Cabernet Sauvignon και Merlot από το Bordeaux, τις Βουργουνδέζικες Chardonnay και Pinot Noir, το Syrah του Ροδανού για το ροζέ και το Αλσατικό Gewürztraminer για το γλυκό κρασί. Ταυτόχρονα έχει επιλέξει τρείς ελληνικές ποικιλίες από τη Νότια Ελλάδα: Ασύρτικο (Κυκλάδες), Αγιωργίτικο (Νεμέα) και Βιδιανό (Κρήτη) και μια τοπική ερυθρή ποικιλία, αβάπτιστη ακόμα, που παράγει τον ροζέ και ερυθρό Βίβλινο Οίνο. Αξιοσημείωτο πάντως αποτελεί το γεγονός ότι το Κτήμα καλλιεργεί πολλές ακόμα ελληνικές ποικιλίες, γνωστές και άγνωστες, σε ένα πειραματικό αμπελώνα στα πρότυπα του Πόρτο Καρράς, με σκοπό να ανακαλύψει τη δυναμική τους και την προσαρμοστικότητά τους στην περιοχή.
Η χρήση των παραπάνω ποικιλιών δημιουργεί έξι οικογένειες κρασιών: τη σειρά «Κτήμα Βιβλία Χώρα» (λευκό, ερυθρό, ροζέ), τη σειρά «Πλαγίως», τη σειρά «Αρετή» (δύο ελληνικά μονοποικιλιακά), τη σειρά «Όβηλος», τη σειρά «Βίβλινος Οίνος» (ροζέ και ερυθρό από την τοπική ποικιλία του Παγγαίου) και τη σειρά «Sole» (το πρώτο Βιδιανό εκτός Κρήτης και το ερυθρό Pinot Noir).
Με υποδέχθηκε στο Κτήμα η Χημικός Άννεγκρετ Στάμος, υπεύθυνη εξαγωγών της Εταιρείας. Η Άννεγκρετ γνωρίστηκε με τον Βασίλη Τσαρτσακλή το 1992 στο Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη (εκείνη είχε έρθει ένα χρόνο πριν). Εκείνη την εποχή ξεκίνησαν και αγόραζαν σταφύλια από την περιοχή του Κοκκινοχωρίου Καβάλας και ο Τσαρτσακλής από τότε τα είχε ξεχωρίσει για την ποιότητά τους, όντας πιο όξινα και φρουτώδη από άλλων περιοχών. Έτσι λοιπόν ο αρχικός αμπελώνας φυτεύτηκε το 1998 και ακολούθησε η επέκτασή του.
Είχα την χαρά και την τιμή να δοκιμάσω όλα τα κρασιά του Κτήματος μαζί με την Άννεγκρετ. Είναι πολύ σπάνιο να συναντάς σε οποιοδήποτε οινοποιείο σε Διεθνές επίπεδο μια τόσο ολοκληρωμένη δουλειά, θα έλεγα χωρίς ψεγάδια. Σας μεταφέρω τις εντυπώσεις μου αναλυτικά:
100% κρασί δεξαμενής και με κρυοεκχύλιση, στη μύτη θυμίζει πυρηνόκαρπα φρούτα, ροδάκινο, βερίκοκο, άνθη αλλά και κάποια μπαχαρικά. Υψηλή οξύτητα, κρεμώδες στόμα, μέτριο (+) αλκοόλ 13,5%, γεμάτο σώμα. Πολύ εκφραστικό, λίγο πιο αυστηρό στο στόμα λόγω οξύτητας. Πρώτη εμφιάλωση το 2015.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 15-16 // Ετήσια παραγωγή 8.400 φιαλών
Έντονη ένταση αρωμάτων με καθαρά Sauvignon χαρακτήρα, εξωτικό και γλυκόξινο με gooseberries, πράσινη πιπεριά, γρασίδι, γλυκολέμονο, πράσινο μήλο και νότες ορυκτότητας. Υψηλή οξύτητα, ένταση, διάρκεια και ένα σύνολο πολύ πιασάρικο και αγαπητό. Παρόλη την εξωστρέφειά του πάντως, το στυλ δεν βοηθά την ευελιξία στο τραπέζι, σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο. Το φαντάζομαι ως ιδανικό παρτενέρ δίπλα σε σαλάτες, κρύα πιάτα και Ασιατική κουζίνα. Πάντως το ότι αποτελεί τη μια στις τρεις φιάλες του Κτήματος δίνει από μόνο του μια απάντηση για την εμπορική δημοφιλία του.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 12-13 // Ετήσια παραγωγή 262.000 φιαλών
Ένταση φρούτου, λεμόνι, mango, κάποια ορυκτότητα (τσακμακόπετρα, βρεγμένα βότσαλα), υψηλή οξύτητα, μεγάλη διάρκεια, όγκος και δύναμη. Αλκοόλ στο 13,5% και ακόμα αρκετά επιθετικό στο στόμα, χρειάζεται είτε παλαίωση είτε να το απολαύσουμε δίπλα σε ένα λιπαρό πελαγίσιο ψάρι. Ένα σπουδαίο κρασί που πρέπει να κάνουμε υπομονή γιατί σε 3-4 χρόνια θα αρχίσει να ξεδιπλώνει πλήρως τις αρετές του.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 16-17 // Ετήσια παραγωγή 14.300 φιαλών
Σχολή κλασικού Chardonnay βουργουνδέζικου τύπου. Το Chardonnay έχει ζυμώσει σε barriques 50% καινούρια και 50% μιας χρήσης με 5 μήνες bâtonnage, ενώ το Ασύρτικο είναι δεξαμενής. Κρεμώδες, με πληθωρικό φρούτο (νεκταρίνια, ροδάκινα) και με υποδειγματική χρήση βαρελιού που προσθέτει όμορφα στρώματα πολυπλοκότητας (ζύμες, φουντούκια, ξύλο βελανιδιάς). Μέτρια (+) οξύτητα με το Ασύρτικο να συνεισφέρει ιδανικά χαρίζοντας νεύρο, μέτριο (+) αλκοόλ, όγκος στο στόμα και μακρά διάρκεια. Συνιστώμενη παλαίωση τουλάχιστον 5 χρόνια.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 17-18 // Ετήσια παραγωγή 10.000 φιαλών
Όλα τα αρώματα, όλων των παραπάνω λευκών κρασιών μαζεμένα σε ένα ποτήρι! Όταν το πρωτομύρισα μου θύμισε Sauvignon Fume, καθώς έχει μια ωραία βαρελάτη φυτικότητα και έναν απίστευτο εξωτικό χαρακτήρα με πιπεράτο mango, παπάγια, starfruit, μπαχάρια και ένα κρεμώδες και ξηροκαρπάτο mid palate. Υψηλή οξύτητα, επίσης κρεμώδες στόμα με όγκο και εξαιρετική δομή, γεμάτο σώμα, 13,5% αλκοόλ και μακρά επίγευση. Και οι δύο ποικιλίες έχουν ζυμώσει σε barriques 50% καινούρια και 50% μιας χρήσης με 5 μήνες bâtonnage. Ένα κρασί θρίαμβος, ανάμεσα στα κορυφαία της Ελλάδας.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 20-21 // Ετήσια παραγωγή 25.000 φιαλών
Φραμπουάζ, κεράσια, βύσσινα και φράουλες στη μύτη. Μέτρια (+) οξύτητα, μέτριο σώμα και δροσερή επίγευση στο στόμα. Όλα συνεισφέρουν στην γοητεία και την ευελιξία αυτού του νεανικού καλοκαιρινού κρασιού. Κροοεκχύλιση πριν τη ζύμωση και αφαίμαξη στη συνέχεια.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 12 // Ετήσια παραγωγή 68.000 φιαλών
Το Κτήμα Βιβλία Χώρα αναδεικνύει μια σπάνια τοπική σκουρόχρωμη ποικιλία που δεν έχει αποκτήσει ακόμα όνομα και είναι υπό ερευνητική μελέτη. Σπάσιμο στο πιεστήριο χωρίς καθόλου εκχυλίσεις. Αποτέλεσμα ένα πολύ όμορφο κοραλλί ροζέ κρασί με πιο διακριτικό αρωματικό προφίλ –για τα δεδομένα του Κτήματος πάντα, ροδοπέταλα, νεκταρίνι, ορυκτά στοιχεία και λιπαρότητα. Το πρώτο λανσάρισμα στη Μύκονο το 2014 αποκλειστικά σε magnum φιάλες καθόρισε τα όρια και το prestige του κρασιού.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 32-33 (magnum 1,5 lt)
Πολύ εκφραστικό χαρμάνι με δαμάσκηνα, μαύρα φρούτα, cassis, νύξεις φυτικότητας, μαύρο πιπέρι και νότες βελανιδιάς. Υψηλή οξύτητα, υψηλό αλκοόλ και υψηλές τανίνες που χρειάζονται κάποια παλαίωση, ή έστω κατανάλωση δίπλα σε μοσχαρίσια κρέατα. Πολύ καλή διάρκεια. Δώδεκα μήνες βαρέλι, 60% καινούρια και 40% μίας έως και τριών χρήσεων.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 16-17 // Ετήσια παραγωγή 113.000 φιαλών
Επιβεβαιώνεται ότι η Ελλάδα μπορεί –υπό προϋποθέσεις- να δώσει κάποια σχετικά καλά Pinot Noir, αλλά σε καμία περίπτωση τα ξεμυαλιστικά, ανθώδη, πολύπλοκα κρασιά που βγάζει η Γαλλία και άλλες επίλεκτες κρύες περιοχές. Μέτρια εκφραστικό, κόκκινα φρούτα, ένα ίχνος ανθικότητας και υψηλό αλκοόλ που δεν ταιριάζει με το χαρακτήρα της ποικιλίας (14% abv). Υψηλή οξύτητα αλλά σχετικά ακάλυπτη. Τα παραπάνω δεν έχουν να κάνουν με τη Βιβλία Χώρα, αλλά με τον υπερθετικό βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος.
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 19-20
Κόκκινα φρούτα, μαύρα μούρα, γήινες και καβουρδισμένες νότες, ξηροί καρποί και καφές. Υψηλή οξύτητα, ωραία δουλεμένες τανίνες, οριακά ώριμες, μέτριο (+) αλκοόλ και μέτρια (+) διάρκεια. Πολύ ωραία δουλειά, από μια ανεξερεύνητη ποικιλία που μας εξιτάρει.
Η πιο γοητευτική ερυθρή ποικιλία των Βαλκανίων με καταγωγή από τη Νεμέα καλλιεργήθηκε με επιτυχία στο Κοκκινοχώρι και μας χαρίζει όλες της τις χάρες: γλυκά κόκκινα φρούτα, βύσσινα, κόκκινα κεράσια αλλά και το σήμα κατατεθέν της, τα γλυκά μπαχαρικά: γλυκόριζα, κανέλλα, γαρύφαλλο. Έχει φτάσει τα οκτώ σχεδόν χρόνια και όμως διατηρεί μια νεανική γοητεία που πολλές παλαιωμένες Νεμέες θα ζήλευαν!
Τιμή λιανικής κατά προσέγγιση: € 16-17 // Ετήσια παραγωγή 13.000 φιαλών
Ήταν μια μοναδική γευσιγνωσία που δεν άφηνε καμία αμφιβολία για την δεσπόζουσα θέση του Κτήματος Βιβλία Χώρα ανάμεσα στους κορυφαίους παραγωγούς της χώρας.
Με λιγότερο από δύο δεκαετίες ζωής το Κτήμα Βιβλία Χώρα, 110 χιλιόμετρα από την πόλη της Θεσσαλονίκης και 46 χιλιόμετρα από την Καβάλα, κατάφερε να σαρώσει τα πάντα στο πέρασμά του δημιουργώντας έναν πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα οινικό θόρυβο. Η πρόσφατη εξαγορά του Κτήματος Κόκκαλη στην Ηλεία αλλά και η εξαγγελία για την δημιουργία οινοποιείου στην Θηρασία της Σαντορίνης με το όνομα Κτήμα Μικρά Θήρα, επαληθεύουν ότι το μέλλον ανήκει στους τολμηρούς και εμπνευσμένους. Στο Κτήμα Βιβλία Χώρα δηλαδή.
* Update άρθρου που αρχικά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Grape (τεύχος #9, σελίδα 60)
Κτήμα Βιβλία Χώρα
64008, Κοκκινοχώρι, Καβάλα
T +30 25920 44974
F +30 25920 44975
