Παρά το γεγονός ότι η πόρτα του οινοποιείου απέχει μόλις 200 μέτρα από τον Πηνειό και δεκαέξι χιλιόμετρα από τη θάλασσα, το οινοποιείο Ντούγκου είναι καθαρά ένας παραγωγός βουνίσιων κρασιών. Τα αμπέλια του βρίσκονται σε πλαγιές και ορεινά μπαλκόνια σε υψόμετρα που ξεκινούν από τα 270 και φτάνουν μέχρι τα 500 μέτρα, χαρίζοντας στα κρασιά δροσιά, φινέτσα και ευλυγισία. Θεσσαλία για κάποιους σημαίνει κάμπος, για άλλους σημαίνει βουνό. Τελικά είναι κάμπος ή ύψωμα, βουνό ή θάλασσα; Με κάτι τέτοιες απορίες στο μυαλό, έφτασα στο όμορφο, ανθρωποκεντρικό οινοποιείο της οικογένειας Ντούγκου, το οποίο περιστοιχίζει ένας αμπελώνας-εκθετήριο 29 ποικιλιών.
Κρασιά Ντούγκου στην ουσία σημαίνει Θάνος και Λουΐζα. Δύο άνθρωποι με έντονο χαρακτήρα, που συνδυάζουν την αγάπη για τη φύση και τον τόπο τους με την γνώση της αμπέλου και του κρασιού, την Διεθνή τους ματιά αλλά και μια σαφή άποψη για τα οινικά πράγματα της χώρας μας.
«Σε διαβάζω, θέλεις να τα γράφεις όλα με λεπτομέρειες» μου λέει ο Θάνος. «Κανείς δεν είναι τέλειος» του απαντώ και επιμένω να κάνουμε μια ακόμα βουτιά στο παρελθόν. Ο Θάνος μου κάνει το χατίρι.
Δύο αδέλφια από το Μέτσοβο, ο Κώστας και ο Θεόδωρος Κασάρος, προσωπικοί φίλοι του Ευάγγελου Αβέρωφ, μετά το 1950 δημιούργησαν ένα από τα πρώτα τέσσερα φυτώρια στην Ελλάδα. Μόλις λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο, με την μεσολάβηση του Ευάγγελου Αβέρωφ, μιας προσωπικότητας Διεθνούς εμβελείας, τα δύο αδέλφια κατάφεραν να εισάγουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα βέργες Cabernet Sauvignon από το Château Margaux και να τις πολλαπλασιάσουν στο φυτώριο Κασάρου. Οι νεαρές βέργες φυτεύτηκαν στις ορεινές πλαγιές του Μετσόβου ώστε να δημιουργηθεί το πρωτοποριακό Κατώγι-Αβέρωφ, με το φυτώριο Κασάρου να αποτελεί πρωταγωνιστή σε αυτές τις ιστορικές για το Ελληνικό κρασί διεργασίες. Αυτό που δεν είναι ευρώς γνωστό είναι ότι ο Κώστας Κασάρος ήταν ο παππούς του Θάνου και της Λουΐζας Ντούγκου από την πλευρά της μητέρας τους, ενώ ο αδελφός του Θόδωρος Κασάρος, ήταν ο νονός του Θάνου. Ο τελευταίος σπούδασε Γεωπόνος στη Ρουμανία και κατείχε ιδιαίτερα την επιστήμη του αμπελιού και των κλημάτων.
Από την άλλη, ο πατέρας τους Δημήτρης Ντούγκος, με καταγωγή από τον Τύρναβο, σπούδασε Οικονομικά στην Αθήνα όπου και έζησε η οικογένεια τα πρώτα χρόνια. Το 1977 ήρθαν στη Λάρισα· ο Θάνος ήταν μόλις έξι ετών. Ο Δημήτρης Ντούγκος έστησε τη δεκαετία του 1980 ένα πρωτοποριακό φυτώριο αμπέλου διαχωρίζοντας την επιχείρηση από το φυτώριο Κασάρου ώστε οι νεότερες γενιές να λειτουργούν ανεξάρτητα. Το φυτώριο Ντούγκου μέχρι σήμερα προμηθεύει με επιτυχία τους νέους αμπελουργούς με υγιές φυτωριακό υλικό αλλά και συμβουλές για την εγκατάσταση των αμπελώνων τους. Ο Δημήτρης Ντούγκος παράλληλα έκανε τα πρώτα του βήματα για την παραγωγή δικού του κρασιού, αγοράζοντας σταφύλια από ντόπιους παραγωγούς. Με τη βοήθεια δύο Κύπριων συμβούλων-οινολόγων, του Γιάννη Τσέλεπου και του Πανίκου Λαντίδη ξεκίνησε την περιπέτεια της καθετοποίησης της παραγωγής και δημιουργίας κρασιού. Δεν θα αργούσε πολύ η ώρα που θα αποκτούσε τον πρώτο του ιδιόκτητο αμπελώνα το 1991, ενώ ο Θάνος Ντούγκος, έχοντας σπουδάσει γεωπόνος, εντάχθηκε στο δυναμικό του οινοποιείου επτά χρόνια αργότερα, το 1998. Η χημικός-οινολόγος Λουΐζα Ντούγκου εντάχθηκε στο δυναμικό του οινοποιείου το 2006 μετά από σπουδές σε Ελλάδα και Ιταλία.
Έχοντας μπει στο μεταξύ στο τετρακίνητο αυτοκίνητο του Θάνου, φτάνουμε στον πρώτο αμπελώνα με το όνομα ‘Βέρα Παπαγιάννη’ στα 270 μέτρα.
Ένας αμπελώνας 35 στρεμμάτων εντός της ζώνης ΠΟΠ Ραψάνη με μεγάλη ποικιλομορφία εδαφών η οποία δικαιολογεί τη φύτευση διαφορετικών ποικιλιών: Λημνιώνα πάνω στον μπλε και γκρι σχιστόλιθο, Ξινόμαυρο πάνω στον ασβεστόλιθο και Ασύρτικο στο κομμάτι με τα αποθέματα γρανίτη.
Από αυτό τον αμπελώνα προέρχεται εν μέρει η Λημνιώνα του Ντούγκος Meth’ Imon L Limniona, ενός όμορφου, δροσερού ερυθρού κρασιού που ζυμώνει αυθόρμητα σε ανοιχτή δεξαμενή με 70% ολόκληρα τσαμπιά.
Συνεχίζουμε τη βόλτα μας στην Τουρτούρα, ένα αμπελοτόπι ψυχρό, εξ ου και το όνομά του. Ένας μαγευτικός, πανοραμικός, ξηρικός αμπελώνας είκοσι στρεμμάτων που βρίσκεται 500 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Εδώ καλλιεργούνται οι τοπικές ποικιλές Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Σταυρωτό.
Ο κύριος όγκος της πρώτης ύλης κατευθύνεται στη Ραψάνη Ντούγκου, ενώ τα περίπου 60χρονια αμπέλια χαρίζουν τον λιγοστό καρπό τους στη Ραψάνη Old Vines. Δύο κρασιά που συνδέονται με τη δόξα και το μύθο του Ολύμπου.
Σημαντική πηγή πρώτης ύλης για το οινοποιείο είναι ο λευκός και ο ερυθρός αμπελώνας στα Προσήλια. Από τον λευκό αμπελώνα προέρχεται το Ασύρτικο του Meth’ Imon A Acacia, αλλά και το δροσερό λευκό χαρμάνι Sauvignon Blanc και Ροδίτη. Αντίθετα, ο ερυθρός αμπελώνας στα Προσήλια εστιάζει στην πληθωρικότητα. Εδώ καλλιεργείται η πρώτη ύλη για τα Meth’ Imon 7 και Meth’ Imon Ο Όψιμο, αμφότερα χαρμάνια των ποικιλιών Λημνιώνα, Syrah και Grenache Rouge. Η μαγευτική βόλτα μας στα αμπέλια ολοκληρώθηκε με μια επίσκεψη στον 12 στρεμμάτων αμπελώνα Μεθ’ Υμών, στα 470 μέτρα, με την δραματική θέα της χαράδρας που καταλήγει στα Τέμπη και τον Πηνειό Ποταμό.
Επιστρέφοντας επισκεφτήκαμε το κελάρι και τους χώρους του οινοποιείου, ενώ δοκιμάσαμε όλα τα κρασιά. Μοιράζομαι μαζί σας τις σημειώσεις μου:
Ένα single vineyard αμπέλι ακριβώς κάτω από τον αμπελώνα του Μεθ’ Υμών δίνει την πρώτη ύλη για αυτό το λευκό χαρμάνι που ζυμώνει σε ανοξείδωτες δεξαμενές, με sur lie για 4 μήνες. Πράσινο μήλο, lime, λεμόνι και μια ελαφρά φυτικότητα δίνουν τη σκυτάλη στο στόμα: Υψηλή οξύτητα, δροσερός χαρακτήρας, συγκρατημένο αλκοόλ 12,5%, ένταση, όγκος από τις οινολάσπες και επίμονη επίγευση.
Ετήσια παραγωγή 8.500 φιάλες
Ένα Ασύρτικο βιολογικής καλλιέργειας ασυνήθιστο τόσο ως προς το élevage, όσο και οργανοληπτικά. Το αποτέλεσμα θεωρώ ότι δικαιώνει τον παραγωγό. Η ζύμωση ξεκινάει με τις γηγενείς ζύμες του αμπελώνα, παρουσία των στεμφύλων για 4 μέρες, ως ερυθρό. Το κρασί μεταφέρεται σε βαρέλια Βουλγάρικης ακακίας και συνεχίζεται η ζύμωση, με bâtonnage για 10 μήνες. Το κρασί εμφιαλώνεται τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς του τρύγου. Γλυκά αρώματα από αχλάδι, βανίλια, ινδοκάρυδο και lime. Η μύτη δεν θυμίζει Ασύρτικο, σε αντίθεση με το στόμα: υψηλή οξύτητα, όγκος και σώμα, κάποιες τανίνες, επίμονο τελείωμα. Η ορεινή καλλιέργεια και η δροσιά του αμπελώνα Μεθ’ Υμών στα 470 μέτρα κρατά το αλκοόλ στους 12,5%. Ασυνήθιστο Ασύρτικο, εξαιρετικό κρασί.
Ετήσια παραγωγή 3.500 φιάλες
Η Λημνιώνα είναι μια ποικιλία με έμφαση στο φρούτο και τη ζωντάνια, κάτι που έχει ληφθεί υπόψη, καθορίζοντας το πρωτόκολλο οινοποίησης: Αυθόρμητη ζύμωση σε ανοιχτή δεξαμενή με 70% ολόκληρα τσαμπιά, ενώ μόλις αποζυμώσει, μεταφέρεται για 8 μήνες σε παλιά δρύινα βαρέλια για ωρίμανση. Αποτέλεσμα των παραπάνω, μια μύτη με κόκκινα φρούτα, βύσσινα, βιολέτες, στικς βανίλιας, γλυκά μπαχαρικά, ξηρούς καρπούς και κόκκους κακάο. Υψηλή οξύτητα, μέτριο αλκοόλ 13%, μέτριες, όμορφα ωριμασμένες τανίνες και μέτρια (+) επίγευση. Ένα όμορφο, δροσερό ερυθρό κρασί.
Ετήσια παραγωγή 1.300 φιάλες
Ένα χαρμάνι των τριών προβλεπόμενων ποικιλιών από φυτά 35 ετών εντός της ΠΟΠ Ραψάνη. Κλασική ερυθρή οινοποίηση σε δεξαμενές, με εκχύλιση 15 ημερών και ωρίμανση σε αμερικάνικα δρύινα βαρέλια (10% καινούρια) ελαφριού καψίματος. Μύτη από πυκνά κόκκινα φρούτα, raspberry, βιολέτες και ανθικές νότες. Υψηλή οξύτητα, ώριμες τανίνες, μέτριο αλκοόλ 13% και καλή επίγευση. Ένα γοητευτικό, μοντέρνο κρασί που κινείται με ευελιξία στο τραπέζι, με όγκο που προσφέρει πυκνότητα χωρίς να κουράζει.
Ετήσια παραγωγή 12.000 φιάλες
Ένα single-vineyard κρασί από μη αρδευόμενα αμπέλια 60 ετών στον αμπελώνα Τουρτούρα στα 500 μέτρα. Πολυεπίπεδη μύτη που αλλάζει στο ποτήρι· ένα πραγματικό meditation wine. Αυθόρμητη ζύμωση σε δεξαμενές, με 30% ολόκληρα τσαμπιά. Μόλις το κρασί αποζυμώσει μεταφέρεται σε γαλλικά δρύινα βαρέλια για 18 μήνες για μηλογαλακτική και επιστρέφει στη δεξαμενή για φυσική διαύγαση, χωρίς φιλτράρισμα. Μύτη από κόκκινα φρούτα, βατόμουρα, φρούτα του δάσους, ποτ πουρί, δέρμα και βρεγμένο δάσος. Υψηλή οξύτητα, μέτριες (+) ποιοτικές, ώριμες τανίνες, μέτριο αλκοόλ 13,5% και μακρά επίγευση.
Ετήσια παραγωγή 6.000 φιάλες
Ένα χαρμάνι μιας ελληνικής και δύο γαλλικών ποικιλιών, από τον αμπελώνα Μεθ’ Υμών στα 470 μέτρα. Πυκνή μύτη με μαύρα μούρα, μαύρα κεράσια, σοκολάτα, δέρμα και κεράσια maraschino σε αλκοόλ. Ένα εντυπωσιακό κρασί 14% βαθμών αλκοόλ με νεοκοσμίτικη μύτη, που θα ικανοποιήσει όσους οινοκριτικούς αρέσκονται σε show-off κρασιά -και αυτό δεν το λέμε για κακό. Υψηλή οξύτητα, υψηλές, βελούδινες, όμορφα ωριμασμένες τανίνες και μακρά επίγευση. Η ζύμωση έχει γίνει με εμπορικές ζύμες σε ανοξείδωτες δεξαμενές, ενώ το κρασί έχει ωριμάσει για 18 μήνες σε γαλλικά και αμερικάνικα βαρέλια.
Ετήσια παραγωγή 5.000 φιάλες
Ίδιο ακριβώς χαρμάνι με το Meth’ Imon 7 που προκύπτει σε κορυφαίες κλιματικά χρονιές χωρίς βροχές, οπότε ο παραγωγός αφήνει κάποια τσαμπιά πάνω στο κλήμα για να υπερωριμάσουν επί 20 ημέρες. Ο τρύγος γίνεται στα τέλη Σεπτέμβρη και το κρασί οινοποιείται σε ανοξείδωτη δεξαμενή, ενώ αργότερα οδηγείται σε 100% καινούρια δρύινα γαλλικά βαρέλια για ωρίμανση 33 μηνών, ενώ αργότερα εμφιαλώνεται και παλαιώνει αναγωγικά για άλλα δύο χρόνια. Ένα κρασί του οποίου η τρομακτική πυκνότητα ‘απαιτεί’ μετάγγιση σε καράφα και χαρίζει απλόχερα πυκνά αρώματα από blackberries, μαύρα κεράσια, μούρα, σοκολάτα, κακάο και δέρμα. Στο στόμα όλα χτυπάνε κόκκινο: υψηλή οξύτητα, υψηλές τανίνες, υψηλό αλκοόλ 15%, γεμάτο στόμα και μακρά επίγευση. Μια μοναδική, σπάνια εμπειρία που θυμίζει τα κρασιά της Barossa, ενώ τις φυτιλιές για τη δημιουργία του κρασιού έβαλε ως εμπνευστής ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης MW.
Ετήσια παραγωγή 2.300 φιάλες
Το οινοποιείο Ντούγκου έχει ένα καλό κονέ: Τα φυτώρια Ντούγκου! Η πρόσβαση σε κορυφαίας ποιότητας φυτικό υλικό από όλη την Ελλάδα έφερε στην πόρτα του οινοποιείου των Τεμπών το μοναδικό Μαυροτράγανο της Σαντορίνης. Η οινοποίηση σε δεξαμενή με εκχυλίσεις άνω των 15 ημερών και η ωρίμανση σε βαρέλια για 18 μήνες (40% νέα γαλλικά και 60% παλιά) έχουν δημιουργήσει ένα πυκνό κρασί που απαιτεί τη συνοδεία ερυθρού κρέατος ή πιάτων αντίστοιχου βάρους. Στη μύτη μαύρα μούρα, καπνός, βαλσαμικά αρώματα, νέο δέρμα και δρυς. Στο στόμα υψηλή οξύτητα, υψηλές τανίνες, υψηλό αλκοόλ 14% και επίμονη επίγευση. Ένα πυκνό πορφυρό κρασί που επιβάλλεται.
Ετήσια παραγωγή 1.700 φιάλες
Η αίσθησή μου είναι ότι η Οινοποιΐα Ντούγκου έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση του ποιοτικού κρασιού της Ραψάνης και της Θεσσαλίας γενικότερα. Η αποκλειστικά βιολογική καλλιέργεια, οι χαμηλές αποδόσεις και η προσεκτική δουλειά στο οινοποιείο, έχουν οδηγήσει στην παραγωγή 70.000 εξαιρετικών φιαλών το χρόνο. Η πλειοψηφία των κρασιών είναι ερυθρά (περίπου 70%), ενώ το 60% της συνολικής παραγωγής εξάγεται σε δέκα χώρες. Ο σεβασμός στη φύση, η γνώση του αμπελιού και η σιγουριά στην οινοποίηση είναι όλα αισθητά δοκιμάζοντας τα κρασιά της οικογένειας.
Θάνο και Λουΐζα σας ευχαριστώ για την εμπειρία!
* Update άρθρου που αρχικά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Grape (τεύχος #25, σελίδες 52-53)
Οινοποιία Ντούγκου
400 04 Ιτέα Λάρισας (κοιλάδα Τεμπών)
T +30 24950 93112
F +30 24950 93112
