Τα Οινοποιεία των Κυκλάδων
Από οινικής άποψης η Σαντορίνη είναι σαφώς η ναυαρχίδα των Κυκλάδων. Όμως τα άγονα και πολλές φορές ηφαιστειακά εδάφη, οι τοπικές ποικιλίες και τα παραδοσιακά συστήματα μόρφωσης των αμπελιών (απλωταριές) συναντώνται και σε πολλά ακόμα νησιά, κάνοντας τις Κυκλάδες να φαντάζουν ως μια οινικά ολοκληρωμένη περιοχή. Ας τις εξερευνήσουμε!

«Η θάλασσα είναι απέραντη, τα πουλιά μυριάδες, οι ψυχές όσες και οι συνδυασμοί που μπορούν να γεννήσουν οι ήχοι και τα λόγια, όταν ο έρωτας και το όνειρο συμβασιλεύουν» γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης αντλώντας την έμπνευσή του από το ελληνικό Αργιπέλαγος και τις πανέμορφες Κυκλάδες. Με στρατηγική θέση ανάμεσα στην Πελοπόννησο, την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα οι Κυκλάδες βρίσκονται διάσπαρτες με τη Δήλο -το νησί του Απόλλωνα- στο κέντρο του νοητού κύκλου που δίνει το όνομά του στο σύμπλεγμα.

Από οινικής άποψης η Σαντορίνη είναι σαφώς η ναυαρχίδα των Κυκλάδων. Όμως τα άγονα και πολλές φορές ηφαιστειακά εδάφη, οι τοπικές ποικιλίες και τα παραδοσιακά συστήματα μόρφωσης των αμπελιών (απλωταριές) συναντώνται και σε πολλά ακόμα νησιά, κάνοντας τις Κυκλάδες να φαντάζουν ως μια οινικά ολοκληρωμένη περιοχή.

Ας τις εξερευνήσουμε!

Σαντορίνη

Η δεύτερη μεγαλύτερη έκρηξη στην ανθρώπινη ιστορία, γνωστή ως Μινωική έκρηξη, μετέτρεψε τη νήσο Στρογγύλη από ένα στρογγυλό νησί, σε ένα μισοφέγγαρο (ή croissant) γνωστό παγκοσμίως με το όνομα Σαντορίνη και δημιουργώντας την πασίγνωστη καλντέρα. Η λάβα κάλυψε ολόκληρο το νησί και το αμπέλι συνήθισε να φύεται στα άγονα ηφαιστειακά εδάφη, με τα μελτέμια και τους καύσωνες να κάνουν τη Σαντορίνη ένα αμπελοτόπι των άκρων. Γνωστή στο χώρο του κρασιού και για το μοναδικό κλάδεμα σε σχήμα κουλούρας, αλλά και από τις εξωτικές, ανυπέρβλητες ποικιλίες Ασύρτικο, Αθήρι, Αηδάνι, Μαυροτράγανο. Αμέτρητα στυλ κρασιών, με κρασιά δεξαμενής αλλά και οινοποιημένα σε βαρέλι, Νυχτέρια, Vinsanto, ροζέ και πυκνά ερυθρά. Αναφέρουμε ονομαστικά κάποια από τα κορυφαία οινοποιεία που βρίσκονται σε μια από τις πιο συναρπαστικές οινικές περιοχές του πλανήτη.

  • Κτήμα Σιγάλα – Μπαξέδες Οίας | Τηλέφωνα: + +30 2286071644
  • Κτήμα Αργυρού – Επισκοπή Γωνιάς | Τηλέφωνα: +30 2286 031489
  • Κάναβα Χρυσού Τσέλεπος – Πύργος Καλλίστης | Τηλέφωνα: +30 210 6136563
  • Οινοποιείο Αρτέμη Καραμολέγκου – Έξω Γωνιά | Τηλέφωνα: +30 2286 033395
  • Οινοποίηση Χατζηδάκη – Πύργος Καλλίστης | Τηλέφωνα: +30 698 110 7180
  • Santo Wines – Πύργος Καλλίστης | Τηλέφωνα: +30 2286 028058
  • Γαία Oινοποιητική – Θέση Βραχιές Έξω Γωνίας | Τηλέφωνα: +30 2286 034186
  • Οινοποιείο Μπουτάρη Σαντορίνης – Μεγαλοχώρι | Τηλέφωνα: +30 2286 081011
  • Vassaltis Vineyards – Βουρβούλος | Τηλέφωνα: +30 2286 022211
  • Μικρά Θήρα – Θηρασία | Τηλέφωνα: +30 22860 71744
  • Avantis Winery Santorini – Κοντοχώρι, Φηρά | Τηλέφωνα: +30 2286 023140
  • Acroterra Wines – Πύργος Καλλίστης
  • Οινοποιείο Βενετσάνου – Καλντέρα Μεγαλοχώρι | Τηλέφωνα: +30 22860 21100
  • Αμπελώνας Γαβαλά – Μεγαλοχώρι | Τηλέφωνα: +30 22860 82552

Σύρος

Ένα πραγματικό αρχοντονήσι, με την γραφική Ερμούπολη να αποτελεί διοικητική πρωτεύουσα των Κυκλάδων. Πλέον στο νησί δραστηριοποιούνται δύο οινοποιεία.

Syros Winery – Οινοποιείο Σύρου

Ιδρύθηκε το 2011 από τον οινολόγο Νίκο Χατζάκη. Το μικρό οινοποιείο του βρίσκεται στη περιοχή Λαγκάδα στα Τάλαντα, στο δρόμο που οδηγεί προς Γαλησσά και Ντελαγκράτσια. Κυκλοφορούν τρία κρασιά: το λευκό «Σαν τα Μάραθα» από Ασύρτικο, το «Φάμπρικα λευκός» από Μονεμβασιά και Κουντούρα και το «Φάμπρικα ερυθρός» από Μανδηλαριά.

Τάλαντα Σύρου | Τηλέφωνα: +30 22810 61617 , +30 694 6302920

OuSyra / ΟυΣύρα

Δημιούργημα του Σκωτσέζου Edward Maitland-Makgill-Crichton και της ντόπιας συζύγου του που γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν στη Σύρο. Το όνομα “Σύρα” (Σύρος) προέρχεται από τους Φοίνικες που αρχικά την κατοίκησαν, οι οποίοι φαίνεται να την ονόμασαν “Ουσύρα” που σημαίνει ευτυχής. Παράγονται δύο λευκά κρασιά, το OuSyra Serifiotiko και το OuSyra Assyrtiko.

Περδίκι, Χρούσα Άνω Σύρου | Τηλέφωνο +30 697 7473967

Οινοποιείο Μάναλη, Σίκινος | Πηγή www.manaliswinery.gr
Οινοποιείο Τ-OINOS, Τήνος | Πηγή www.toinos.com
Οικολογικό Αγρόκτημα Μυκόνου Βίωμα, Μύκονος | Πηγή www.mykonosvioma.com
Οινοποιείο Μωραΐτη, Πάρος | Πηγή www.e-kyklades.gr
Οινοποιείο Βενετσάνου, Σαντορίνη | Πηγή www.venetsanoswinery.com
Οινοποιείο Μπουτάρη, Σαντορίνη | Πηγή www.boutariwinerysantorini.gr
Οινοποιείο Τ-OINOS, Τήνος | Πηγή www.toinos.com
Αλισσάφι - Κτήμα Αδάμ, Πάρος | Πηγή www.athensvoice.gr
Οινοποιείο Μωραΐτη, Πάρος | Πηγή www.e-kyklades.gr

Τήνος

Το νησί έγινε γνωστό ως προορισμός εκκλησιαστικού τουρισμού, αν και πλέον αυτή η θεώρηση είναι αρκετά ξεπερασμένη. Η γαστρονομία, ο τουρισμός και το κρασί έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Στο κρασί, οι προσπάθειες αρχικά του Χρήστου Φόνσου και αργότερα του Αλέξανδρου Αβατάγγελου δημιούργησαν την μαγιά για τη δημιουργία ενός νέου ρεύματος παραγωγών στο νησί.

Οινοποιείο Χρήστου Φόνσου

Το 1997 ιδρύθηκε το πρώτο οινοποιείο της Σύρου από τον Χρήστο Φόνσο στην Κώμη Τήνου. Χρησιμοποίησε τις τοπικές ποικιλίες Ποταμίσι, Μαύρο Ποταμίσι, Κουμάρι, Μονεμβασιά και Μανδηλαριά, καλλιεργώντας τις βιολογικά σε αναβαθμίδες. Παράγονται τα λευκά Μαθιούλης λευκός (Ποταμίσι, Μονεμβασιά) και Μπελώνη (Ποταμίσι) και το ερυθρό Μαθιούλης ερυθρός (Μαντηλαριά, Μαύρο Ποταμίσι, Κουμάρι).

Κώμη Εξωμβούργου, Τήνος | Τηλέφωνα +30 22830 51048, 30 697 7668060

Τ-OINOS

Ο Αλέξανδρος Αβατάγγελος έγινε γνωστός στο χώρο του κρασιού αρχικά ως μέτοχος του Κτήματος Σιγάλα στη Σαντορίνη, αλλά και με τη συμμετοχή του μαζί με τον Πάρι Σιγάλα στο Κτήμα Δρυόπη του Γιάννη Τσέλεπου στη Νεμέα. Πλέον έχει πουλήσει αυτά τα μερίδιά του και είναι αφοσιωμένος αποκλειστικά στο οινοποιείο T-OINOS, μια από τις σημαντικότερες οινικές επενδύσεις των Κυκλάδων στο Φαλατάδο της Τήνου. Σε περίπου 40 εκτάρια από γρανιτικά εδάφη φυτεύονται η λευκη ποικιλία Ασύρτικο και οι ερυθρές Αυγουστιάτης και Μαυροτράγανο. Παράγονται τα λευκά CLOS STEGASTA Αssyrtiko και CLOS STEGASTA Αssyrtiko Rare, το ροζέ MAVROSÉ (50% Μαυροτράγανο, 50% Αυγουστιάτης) και τα ερυθρά CLOS STEGASTA Mavrotragano και CLOS STEGASTA Mavrotragano Rare. Τα ακριβά και σπάνια αυτά κρασιά με την υπογραφή του διεθνούς φήμης Master Vigneron Stephane Derenoncourt, συνεργασία που ξεκίνησε το 2015, διατίθενται κυρίως εκτός Ελλάδος με βασικό προορισμό τη Γαλλία, την Ελβετία, το Βέλγιο, την Αγγλία, την Ιαπωνία κ.α.

Φαλατάδος Εξωμβούργου, Τήνος | Τηλέφωνα +30 22830 41120, +30 693 7471043

Volacus wine

Η Volacus wine ιδρύθηκε το 2010 και οινοποιεί σταφύλια από τους ιδιόκτητους αμπελώνες σε αναβαθμίδες στη θέση Γάρδαρη κοντά στο χωριό Φαλατάδος σε μια περιοχή που περικλείεται από επιβλητικούς γρανιτένιους βώλακες. Οι αμπελώνες βρίσκονται σε υψόμετρο 400 – 440 μέτρα και τα εδάφη είναι γρανιτικά αργιλοαμμώδη. Έχουν επιλεχτεί οι ποικιλίες Μαλαγουζιά, Ασύρτικο και Μαυροτράγανο και για την ώρα παράγεται ένα κρασί, το Volacus Μαλαγουζιά.

Θέση Γάρδαρη, Φαλατάδος, Τήνος | Τηλέφωνα +30 697 8485671

Vaptistis Winery

Ένας εντυπωσιακός περιστεριώνας μέσα στο αμπέλι είναι το σήμα κατατεθέν του Vaptistis Winery. Η νέα, πολύ αξιόλογη προσπάθεια περιλαμβάνει για την ώρα δύο κρασιά: Vaptistis λευκό (70% Ασύρτικο, 30% Μονεμβασιά) και Vaptistis ερυθρό (70% Μαύρο Αθήρι, 30% Μαυροτράγανο).

Μέση Στενής Εξωμβούργου, Τήνος | Τηλέφωνα +30 210 9964633, +30 697 7979627

Μύκονος

Η γη αποδυκνύεται πολύ ακριβή για οινοποίηση σε αυτό το διάσημο, κοσμοπολίτικο νησί των Κυκλάδων, ένα από τα ακριβότερα θέρετρα του κόσμου. Όμως το κρασί από σταφύλια Μυκόνου είναι πραγματικότητα, χάρη στο έργο του Νίκου Ασημομύτη.

Οικολογικό Αγρόκτημα Μυκόνου Βίωμα

Ιδρύθηκε το 1994 από τον Νίκο Ασημομύτη, πρώην επιθεωρητή της Τραπέζης Ελλάδος, αξιοποιώντας τους οικογενειακούς αμπελώνες σε Μαράθι και Κουμίρη και με επιπλέον ενοικίαση του αμπελώνα του μοναστηριού της Παναγίας Τουρλιανής στην Μαού Άνω Μεράς (συνολική καλλιέργεια 44 στρέμματα). Οι αμπελώνες είναι εξοπλισμένοι με ηχεία ώστε τα φυτά να απολαμβάνουν τη μουσική του Mozart, καθώς ο κ. Ασημομύτης τη θεωρεί ευεργετική για αυτά.

Μαού Άνω Μεράς, Μύκονος | Τηλέφωνα +30 22890 71883, +30 6974 120069

Οινοποιείο Μάναλη, Σίκινος | Πηγή www.manaliswinery.gr
Οινοποιείο Τ-OINOS, Τήνος | Πηγή www.toinos.com
Κτήμα Αργυρού, Σαντορίνη | Πηγή www.etta.gr
Οικολογικό Αγρόκτημα Μυκόνου Βίωμα, Μύκονος | Πηγή www.mykonosvioma.com
Volacus Wine, Τήνος | Πηγή www.tinos-about.gr
Οινοποιείο Τ-OINOS, Τήνος | Πηγή www.toinos.com
Vaptistis Winery, Τήνος | Πηγή www.vaptistiswinery.com
Οινοποιείο Βενετσάνου, Σαντορίνη | Πηγή www.gastronomytours.gr
Οινοποιείο Τ-OINOS, Τήνος | Πηγή www.toinos.com

Πάρος

Στο δρόμο από την Παροικιά προς τη Νάουσα, θα απολαύσει κανείς τα πιο παλιά αμπέλια του νησιού που έρπονται στο χώμα, τις παραδοσιακές κυκλαδίτικες “απλωταριές” που προφυλάσσουν τα σταφύλια από τους σφοδρούς ανέμους του νησιού. Η ιστορική σημασία του κρασιού της Πάρου αντικατοπτρίζεται στους τρεις ΠΟΠ που διαθέτει: τον λευκό ΠΟΠ Πάρος (100% Μονεμβασιά), τον ερυθρό ΠΟΠ Πάρος -τον μόνο ελληνικό ΠΟΠ που στη σύνθεσή του επιτρέπεται και λευκή ποικιλία (Μανδηλαριά τουλάχιστον 1/3, Μονεμβασιά έως 2/3) και τον γλυκύ ΠΟΠ Malvasia Πάρος (τουλάχιστον 85% Μονεμβασιά, έως 15% Ασύρτικο). Η Πάρος αποτελεί –πέραν της Μονεμβασιάς και της Κρήτης- μια από τις τέσσερις ΠΟΠ ζώνες που παράγουν το ιστορικό αυτό κρασί του Μεσαίωνα.

Οινοποιείο Μωραΐτη

Το Οινοποιείο Μωραΐτη βρίσκεται στη Νάουσα της Πάρου και διοικείται από την 4η γενιά της οικογένειας έχοντας ως βασικό πλεονέκτημα τα 10 εκτάρια ιδιόκτητων αμπελώνων. Παράγουν τα εξής ΠΟΠ Πάρος: τα λευκά PAROS white, PAROS Oak Fermented και Moraitis Estate Paros (όλα από 100% Monemvasia), τους ερυθρούς PAROS Red και PAROS Reserve (75% Mandilaria – 25% Monemvassia, συνοινοποίηση) και τον ΠΟΠ Malvasia Πάρος (4 χρόνια παλαίωση) από 100% Monemvassia. Η συλλογή συμπληρώνεται με έξι ακόμα κρασιά που βασίζονται στη Μαλαγουζιά, το Ασύρτικο, το Μαύρο Αθήρι και άλλες τοπικές ποικιλίες.

Νάουσα, θέση Άγιοι Απόστολοι, Πάρος | Τηλέφωνα +30 22840 51350

Moraitico – Οινοποιείο Γιώργου Μωραΐτη

Το οινοποιείο Moraitiko βρίσκεται στη Νάουσα της Πάρου και καλλιεργεί βιολογικά γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών. Παράγονται δύο σειρές κρασιών, η «Εποχή», λευκό και ερυθρό και «Το Κρασί του Νησιού» λευκό, ερυθρό και ροζέ, ενώ πρόσφατα προστέθηκε ο ροζέ ημιαφρώδης οίνος “Αφρός του νησιού”

Νάουσα Πάρου | Τηλέφωνα +30 22840 51920

Κρασιά Αλισσάφι – Κτήμα Αδάμ

Ένα σχετικά νέο οινοποιείο στις Καμάρες Νάουσας είναι το δημιούργημα του αρχιτέκτονα-μηχανικού Μάκη (Αδάμ) Κωστίκα. Η ιστορία ξεκίνησε το 1995 όταν βρέθηκε για επαγγελματικό λόγο στην Πάρο, την αγάπησε και αγόρασε τα πρώτα του κτήματα. Τα πρώτα κρασιά που κυκλοφόρησαν ήταν αυτά της εσοδείας 2015: τα λευκά Alissafi Αϊδάνι και Alissafi Μονεμβασιά, η ροζέ Alissafi Μανδηλαριά και το ερυθρό Alissafi από Μανδηλαριά, Βάφτρα και Μονεμβασιά.

Νάουσα, Καμάρες, Πάρος | Τηλέφωνα +30 22840 28854, +30 697 7486526

Μήλος

Η πανέμορφη, ηφαιστειογενής Μήλος με τα πολύτιμα ορυκτά της, τα μαγευτικά νερά και τα σπάνιας ομορφιάς αγάλματα όπως η Αφροδίτη της Μήλου -ένα από τα πιο διάσημα έργα τέχνης του Δυτικού πολιτισμού (εκτίθεται στο Λούβρο, Παρίσι)- αποτελεί ταυτόχρονα ένα από τα πιο γαστρονομικά νησιά των Κυκλάδων.
Η σημαντικότερη αμπελουργική και οινική δραστηριότητα του νησιού είναι η εγκατάσταση πρότυπου αμπελώνα στο πρώην μεταλλείο περλίτη στον Τράχηλα της S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, μέλος του γαλλικού ομίλου Imerys. Αυτή η μετα-μεταλλευτική δραστηριότητα δίνει νέα ζωή σε ένα εξαντλημένο ορυχείο το οποίο υπόσχεται κρασιά με ορυκτότητα, ατσάλινη δύναμη και φινέτσα. Από το Φεβρουάριο του 2014 έχουν φυτευτεί 25 εκτάρια με περίπου 22.300 αμπέλια. Τον Αύγουστο του 2016 έγινε ο πρώτος τρύγος με πειραματική οινοποίηση 300 κιλών σταφυλιών και εμφιάλωση μόλις 110 φιαλών κρασιού. Το κρασί αναμένεται με ενθουσιασμό στα ποτήρια μας. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι πρώτη σε παγκόσμια κλίμακα στην παραγωγή διαβαθμισμένου περλίτη και πρώτη στην Ευρώπη στην παραγωγή μπεντονίτη.

Η Vichos Wines στη Ζεφυρία της Μήλου (+30 22870 23125) με κρασιά που έχουν παλαιώσει μέσα στη θάλασσα και το υπόσκαφο οινοποιείο Kostantakis Winery στα Πολλώνια (+30 22870 41125, +30 6936 644481) συμπληρώνουν τον χάρτη του κρασιού της Μήλου.

Σίκινος

Οινοποιείο Μάναλη

Το Οινοποιείο Μάναλη λειτούργει από το 2008 στη Σίκινο, λίγο έξω από τη Χώρα. Τέσσερις ετικέτες κρασιών είναι διαθέσιμες προς δοκιμή στις βεράντες με την υπέροχη θέα: Μάναλης εν Λευκώ (Ασύρτικο, Αϊδάνι, Μονεμβασιά), Μάναλης Ροζέ (Αϊδάνι, Μαυροτράγανο), Μάναλης εν θερμώ (Μαυροτράγανο, Μαντηλαριά, Φωκιανό), Μάναλης Λιοσάτο (γλυκό λιαστό)

Σίκινος, μεταξύ Χώρας & Επισκοπής | Τηλέφωνο +30 693 2272854

 

* Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά σε αγγλόφωνη έκδοση στο περιοδικό Grape (τεύχος #10, σελίδa 32) και παρουσιάζεται εδώ με την άδεια του εντύπου. Η εικονογράφηση είναι πρωτότυπη © Gregory Kontos

CREDITS | Φωτογραφία: Φάνης Μούρτος, Δείγματα: House of Wine & Wine Kingdom, Φιλοξενία: House of Wine
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ
Syrah VS Shiraz
Syrah και Shiraz είναι ακριβώς η ίδια ποικιλία, με τον ίδιο γενετικό κώδικα, απλά με διαφορετικό όνομα. Είναι όμως μόνο το όνομα που κάνουν τα Syrah και Shiraz να διαφέρουν;