Αναζήτηση

Θεωρώ σπάνιες τις περιπτώσεις παραγωγών κρασιού -εντός και εκτός Ελλάδας- τους οποίους θα μπορούσαμε με αυτοπεποίθηση να χαρακτηρίσουμε ως αυτόφωτους. Παραγωγούς που να μην προσδιορίζονται από την περιοχή στην οποία βρίσκονται, την ποικιλία που επικρατεί ή την εκάστοτε μόδα.

Δοκιμάζοντας κανείς τα κρασιά της οικογένειας Μερκούρη έχει την εντύπωση ότι στο Κορακοχώρι Ηλείας δεν έχει φτάσει ακόμα ούτε το internet, ούτε τηλέφωνο, ούτε καν η τηλεόραση.

Σαν να μην άκουσαν ποτέ τους για την δημοφιλία της Μαλαγουζιάς, τις ευκολίες ενός Cabernet Sauvignon, τα ανοιχτόχρωμα ροζέ, την αναγραφή της αυθόρμητης ζύμωσης στη φιάλη ή οποιοδήποτε άλλο οινικό trend. Αυτοί εκεί, το βιολί τους. Refosco Μερκουρέικο, Αυγουστιάτης, Viognier, Μαυροδάφνη και ότι άλλο τους φωτίσει η ψυχή τους.

Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας και της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας είναι μια σπάνια και μοναδική συλλογή λευκών, ροζέ και ερυθρών κρασιών που δεν αντιγράφουν κανέναν και είναι επίσης αδύνατον να αντιγραφούν. Δεν ξέρω αν υπάρχει κρασί στην Ελλάδα που να μοιάζει έστω και λίγο με το γεμάτο κόκκινα φρούτα, δέρμα και μεθυστικά γήινα αρώματα Κτήμα Μερκούρη ερυθρό ή την ακόμα πιο συμπυκνωμένη, βαλσαμική, συγκλονιστική Cava. Είμαι σίγουρος ότι η αυθεντική ταυτότητα του παραγωγού σε συνδυασμό με την έλλειψη ανησυχίας για τα πεπραγμένα της οινικής κοινότητας, είναι μάλλον το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μπορεί να αποδοθεί σε ένα από τα κορυφαία, αλλά και ιστορικά, Κτήματα της Ελλάδας.

Περπάτησα ανάμεσα στις γραμμές των αμπελιών, απόλαυσα την ομορφιά του ελαιώνα και των πανύψηλων φοινικόδεντρων, ξεναγήθηκα στα εμβληματικά κτήρια του Κτήματος και δοκίμασα όλα τα κρασιά της οικογένειας παρέα με τον σχεδόν συνομήλικό μου Λάμπη Κανελλακόπουλο. Ο Λάμπης είναι πολιτικός μηχανικός, απόφοιτος του ΕΜΠ, και μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Δημήτρη Κανελλακόπουλο -ο οποίος είναι οινολόγος, απόφοιτος του ΤΕΙ Οινολογίας- αποτελούν την πέμπτη γενιά του Κτήματος. Παιδιά του Βασίλη Κανελλακόπουλου που μαζί με τον αδελφό του Χρίστο Κανελλακόπουλο αποτελούν την τέταρτη γενιά.

Περπατώντας στο αγρόκτημα με τα αμπέλια και τις ελιές, τα σκυλιά και τα παγώνια και με ένα μεγάλο διάλειμμα στο μοναστηριακό τραπέζι κάτω από τις αιωνόβιες κουκουναριές, ο Λάμπης μοιράστηκε μαζί μου την μακρά ιστορία του Κτήματος.

Τα παλιά τα χρόνια, κάποιος Θεόδωρος Μερκούρης ζούσε στα ορεινά χωριά της Ηλείας. Καθώς αντιφρονούσε τον Όθωνα, αποφάσισε το 1840 να φύγει από την Ελλάδα. Η τύχη το έφερε ώστε φεύγοντας για την Ιταλία, πέρασε δίπλα από αυτό το πανέμορφο, παραθαλάσσιο κτήμα στο Κορακοχώρι. Παρότι αυτό δεν άλλαξε βέβαια τα σχέδιά του, το Κτήμα είχε καταγραφεί και καταχωρηθεί στη μνήμη του ως κάτι ξεχωριστό. Αρχικά λοιπόν έζησε και δούλεψε στο Friuli της Ιταλίας όπου γνώρισε το κρασί και την ποικιλία Refosco. Αργότερα ασχολήθηκε με την εμπορία βαμβακιού, πήγε στην Αλεξάνδρεια, μεγάλωσαν οι δουλειές, έβγαλε χρήματα. Το 1864 επένδυσε τα χρήματά του στην γη που τον γοήτευσε λίγο πριν φύγει, αγοράζοντας από το Κράτος -μέσω εκποίησης Γαιών προηγουμένως Τουρκικής κατοχής- το μετέπειτα Κτήμα Μερκούρη. Το 1870 έκανε τις πρώτες φυτεύσεις Refosco από την Ιταλία με αρχικό πλάνο την πώληση των σταφυλιών για την παραγωγή κρασιού. Αυτό βέβαια ήταν μια συμπληρωματική δραστηριότητα, δίπλα στην εξόχως πιο επικερδή παραγωγή σταφίδας. Την εξαγωγή σταφίδας αλλά και κρασιού σε βαρέλια, ευνοούσε και η άμεση πρόσβαση στο κοντινό, εμπορικό λιμάνι στο Κατάκολο. Το 1874 έχτισε ένα προσωρινό σπίτι, αυτό με τον κισσό όπου σήμερα γίνονται οι γευσιγνωσίες για όσους έχουν πάει, και ξεκίνησε την ανέγερση της έπαυλης η οποία ολοκληρώθηκε το 1880. Από τη στιγμή μάλιστα που εμφανίστηκε στην Ευρώπη η φυλλοξήρα, οι Ευρωπαϊκοί αμπελώνες ρήμαξαν και η εξαγωγή κρασιού, σταφίδας και κρασιού από σταφίδα του Κτήματος Μερκούρη εκτοξεύθηκαν.

Όταν η φυλλοξήρα αντιμετωπίστηκε με την εισαγωγή αμερικάνικων υποκειμένων, η Ευρώπη άρχισε να παράγει ξανά κρασί. Η εξαγωγή σταφίδας επίσης μειώθηκε θεαματικά και η κοινωνία που στηριζόταν στην παραγωγή της, φτωχοποιήθηκε. Ως το 1920, ο μισός ενεργός πληθυσμός της Πελοπονήσου μετανάστευσε κυρίως προς τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Ο διορατικός Λεωνίδας Μερκούρης, διάδοχος του Θεόδωρου, ασχολήθηκε με την πρακτόρευση αυτών των υπερατλαντικών ταξιδιών με πλοία της Cunard Line. Παράλληλα δημιούργησε ένα μεγάλο νέο οινοποιείο το οποίο επικεντρώθηκε στην παραγωγή κρασιού από την ποικιλία Refosco, εξάγοντάς το σε βαρέλια στην Τεργέστη. Ο Λεωνίδας Μερκούρης πέθανε πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και την επιχείρηση ανέλαβαν οι κόρες του Καίτη Μερκούρη και Μαρία Μερκούρη με την σύζυγό της Λάμπη Κανελλακόπουλο. Το Κτήμα μέσα στον πόλεμο λειτουργούσε αλλά με προβλήματα, έως το 1960 που σταμάτησε τελείως την παραγωγή κρασιού και επικεντρώθηκε στην καλλιέργεια σταφυλιών για πώληση στις μεγάλες βιομηχανίες κρασιού της εποχής. Από τη δεκαετία του 1980 τα αδέλφια Βασίλης και Χρήστος Κανελλακόπουλος -γιοι του Λάμπη και της Μαρίας- αποφάσισαν να τη σύγχρονη αναβίωση της δραστηριότητας του Κτήματος, προχωρώντας σε επενδύσεις και ανασύσταση των αμπελώνων. Με πρώτο εμπορικό τρύγο το 1986, τα δύο αδέλφια δημιούργησαν τα σύγχρονα κρασιά του Κτήματος Μερκούρη που γνωρίζουμε σήμερα, ενώ η συμμετοχή των Λάμπη και του Δημήτρη Κανελλακόπουλου, παιδιών του Βασίλη, φέρνει το Κτήμα στη νέα εποχή.

Η πρώτη ύλη για τα κρασιά του Κτήματος προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από δύο ενιαίους αμπελώνες. Τον ιδιόκτητο παραθαλάσσιο αμπελώνα 80 στρεμμάτων του Κτήματος και έναν -σχεδόν ίδιου μεγέθους- ενιαίο αμπελώνα 70 στρεμμάτων που νοικιάζει και καλλιεργεί η οικογένεια, περίπου ένα χιλιόμετρο ανατολικά του κυρίως Κτήματος.

Δείτε στο χάρτη τον ιδιόκτητο αμπελώνα εδώ και τον ενοικιαζόμενο εδώ (Google Maps).

Μαζί με τον ελαιώνα, τις λοιπές καλλιέργειες, τα κτήρια και το δάσος, η συνολική έκταση αθροίζεται στα 300 στρέμματα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το δάσος μεταξύ Κτήματος και θάλασσας δεν υπήρχε, αλλά φυτεύτηκε από τις προηγούμενες γενιές για να ανακόπτει τους αρκετές φορές βίαιους αέρηδες του Ιονίου πελάγους. Φυσικά το δάσος ανακόπτει μέρος του υπερβολικού αέρα, αφήνοντας πάντα ένα θαλάσσιο αεράκι να ευεργετεί και να δροσίζει τα φυτά.

Το Κτήμα έχει δεκαπέντε άτομα μόνιμο προσωπικό. Μην ξεχνάμε ότι είναι ένα ολοκληρωμένο αγρόκτημα με ζώα, καλλιέργειες και αρκετές δουλειές καθημερινά. Καλλιεργούνται δεκατρείς διαφορετικές ποικιλίες. Οι λευκές Ασύρτικο, Ρομπόλα, Malvasia Aromatica, Albariño, Viognier και ο ορεινός Ροδίτης ο οποίος κατ’ εξαίρεση καλλιεργείται εκτός Κτήματος στην ορεινή Αιγιαλεία -ο Ροδίτης εξάλλου θέλει βουνό. Καλλιεργούνται επίσης οι ερυθρές Refosco (κλώνος Μερκούρη), Refosco dal Peduncolo Rosso, Μαυροδάφνη (Τσιγγέλω), Αυγουστιάτης, Mourverdre, Syrah και Negroamaro. Οι τελευταίες δύο χρησιμοποιούνται μόνο στην παραγωγή ροζέ. Η ετήσια παραγωγή των περίπου 140.000 φιαλών το χρόνο διοχετεύεται κατά 55% στην ελληνική αγορά με το υπόλοιπο 45% να κατευθύνεται στις ΗΠΑ, τον Καναδά και διάφορες χώρες της Ευρώπης.

Δοκίμασα δώδεκα υπέροχα κρασιά όλων των στυλ, ενώ μου προσφέρθηκε και η ευκαιρία για μια κάθετη γευστική δοκιμή του Κτήμα Μερκούρη ερυθρός, από το 2010 έως και το 2018.